Quản lý thư viện trường học hiệu quả đòi hỏi sự tổ chức, sự tham gia và niềm đam mê nuôi dưỡng tình yêu đọc sách và học tập. Sau đây là bốn việc lớn song hành hàng ngày một thủ thư trường học sẽ làm đi làm lại trong suốt nhiều năm:
1. Tổ chức & bảo trì vốn tài liệu, tài sản thư viện
- Kiểm tra việc trả sách và sắp xếp trên kệ: đảm bảo sách được trả lại, phân loại và xếp trên kệ đúng cách để duy trì trật tự.
- Cập nhật danh mục thư viện: kiểm tra (đi dạo kệ sách) thường xuyên để tìm sách bị mất hoặc thất lạc và cập nhật danh mục kỹ thuật số hoặc danh mục vật lý.
- Duy trì vệ sinh: giữ khu vực đọc sách gọn gàng và lau bụi giá sách thường xuyên.
- Kiểm tra thiết bị: đảm bảo máy tính, máy in và máy quét hoạt động bình thường.
- Theo dõi kho sách: theo dõi lưu thông sổ sách và lập kế hoạch thay thế hoặc mua mới.
Lời bàn: ngày nay hầu hết các thư viện đã sử dụng phần mềm quản lý thư viện nên khá dễ dàng để tổng hợp thông tin. Các con số thống kê có thể nằm ngay trước mặt hoặc chỉ với vài cú click chuột. Nhưng điều đó không có nghĩa là một thủ thư có thể hiểu được các con số có ý nghĩa như thế nào. Bạn muốn hiểu các con số bạn cần phải xem vào nó, dành chút thời gian để suy nghĩ. Ban đầu bạn chưa hiểu, có thể thảo luận với đồng nghiệp.
2. Kêu gọi sự tham gia và hỗ trợ của học sinh, giáo viên
Có phải bạn đọc của bạn đến hơn 90% là học sinh và phần còn lại là giáo viên? Nếu vậy, việc chung tay xây dựng thư viện chính là mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên. Còn chần chừ gì nữa mà bạn không cùng phối hợp trong một số hoạt động được gợi ý sau:
- Giám sát hành vi của bạn đọc: duy trì môi trường thư viện tôn trọng, yên tĩnh và hiệu quả.
- Khuyến khích đọc sách: đưa ra các đề xuất sách, bộ sưu tập sách theo chủ đề năm học, chủ đề sự kiện lịch sử đất nước, địa phương,… hoặc mục “Sách của tuần”, “Sách của tháng” (của quý).
- Hỗ trợ học sinh và giáo viên: hỗ trợ nghiên cứu, lựa chọn sách và sử dụng công nghệ.
- Thúc đẩy các chương trình thư viện: tổ chức các cuộc thi đọc sách, câu lạc bộ sách hoặc các buổi kể chuyện, mời diễn giả về nói chuyện.
Lời bàn: sau mỗi năm học mà bạn cần đặt mục tiêu tuyển mộ được ít nhất 2 fan cuồng làm cộng tác viên hoặc tình nguyện viên thời vụ để đỡ đần bạn một số việc, cũng giúp họ có thêm niềm vui. Nếu bạn không làm được việc này, e rằng bạn là một thủ thư thụ động, kém cỏi vậy.
3. Công nghệ & tài nguyên
- Cập nhật tài nguyên trực tuyến: kiểm tra khả năng truy cập của cơ sở dữ liệu kỹ thuật số và sách điện tử.
- Quản lý kiến thức số: dạy học sinh cách sử dụng các công cụ tìm kiếm trong thư viện, các nguồn trực tuyến đáng tin cậy và phương pháp trích dẫn.
- Giám sát việc sử dụng Internet: đảm bảo sử dụng máy tính và tài nguyên trực tuyến một cách có trách nhiệm.
Lời bàn: thư viện là nơi sử dụng thông tin nên nó rất gần gũi với công nghệ thông tin. Do đó, một thủ thư không cần phải đẳng cấp về sử dụng thiết bị, phần mềm giống như dân công nghệ thông tin nhưng cũng phải ở mức khá so với mặt bằng xã hội. Một thủ thư mà gà mờ về công nghệ, tụt hậu so với bạn đọc thông thường sẽ là điều đáng nhục vậy.
4. Nhiệm vụ hành chính
- Kiểm tra email và yêu cầu: trả lời các thắc mắc của học sinh và giáo viên về sách, nghiên cứu hoặc dịch vụ thư viện. Bạn cũng đừng giới hạn ở email mà có thể là phần mềm nhắn tin, công cụ chat nếu thư viện có thể đáp ứng.
- Theo dõi việc trả sách trễ: gửi lời nhắc về những cuốn sách quá hạn và khuyến khích trả sách.
- Lên kế hoạch trước: chuẩn bị cho các sự kiện sắp tới của thư viện, diễn giả khách mời hoặc hội chợ sách.
Bạn có muốn nhận lời khuyên về những lĩnh vực cụ thể như chương trình thư viện, lựa chọn sách hoặc công cụ kỹ thuật số không? Hãy comment bên dưới để chúng tôi liên hệ với các thủ thư lành nghề nhằm thu thập những điều hay và chia sẻ đến các bạn.